"SINTERKLAAS BAKT SPECULAAS" 

(OCHTEND/AVONDROOD)

Op veel plaatsen in Limburg werd vroeger bij ochtend- en avondrood in de tijd voor Sinterklaas gezegd dat de Goedheiligman volop koekjes, pepernoten en speculaas aan het bakken is. De oranjerode gloed was het bewijs dat er volop vuur gestookt werd om deze lekkernijen te bakken.

Enkele jaren geleden heeft Thijs Zeelen via L1-radio een oproep gedaan om te onderzoeken waar dit gezegde in Limburg voorkwam (voorkomt) en hoe oud dit gezegde zou kunnen zijn? Dat leverde toen de volgende leuke reacties op.

Uit Venlo en Kerkrade werd gemeld dat het gezegde bij ochtend- of avondrood bakt Sinterklaas koekjes of speculaas al 140 à 150 jaar geleden bestond.

In Kerkrade werd gezegd: "d'r Tsinterklaos is printe an't bakke." Dit zou afkomstig zijn uit Duitsland waar in de tijd voor kerstmis (de Adventtijd) bij ochtend- of avondrood werd en wordt gezegd: "die Engel backen Plätzchen." (de engelen bakken koekjes). De engelen uit Duitsland zijn dus vervangen door onze Sinterklaas.

Grappig was een reactie uit Hout-Blerick waar onze Duitse buren in deze donkere tijd van het jaar het kunstlicht van de vele tuinderskassen in Noord-Limburg zien oplichten tegen bewolking, waardoor een oranje gloed ontstaat. Men zegt dan: "Die Holländer sind wieder Spekulatius am backen."

In Noord-Limburg werd het gezegde "bij avondrood is Sinterklaas koekjes of speculaas aan het bakken" oa gemeld vanuit Oostrum, Leunen, Horst, Lottum, Sevenum, Grubbenvorst, Venlo en Reuver.

Sinterklaas is overigens ook bij ochtendrood aan het bakken, zoals een reactie uit Lottum meldt: "Opstaan! Sinterklaas is al speculaas aan het bakken als er ochtendrood te zien was. Dat was in de jaren vijftig in Lottum. Waarschijnlijk bracht mijn moeder de spreuk mee uit Oostrum."

Vanuit Midden- en Zuid-Limburg kwamen ook meldingen van dit gezegde uit: Melick (Sinterklaas bakt taaitaai bij avondrood), Mariahoop (bij ochtendrood pepernoten bakken), Koningsbosch, Dieteren, Susteren, Merkelbeek, Nuth (avondrood en pepernoten bakken), Beek, Eijsden, Landgraaf en Bocholtz.

Vanuit Susteren werd gemeld dat het ochtend- of avondrood tijdens Sinterklaastijd werd veroorzaakt door de vele ovens waarin Sinterklaas aan het stoken was om veel speculaas te maken. Het gezegde dat Sinterklaas bij avond- of ochtendrood aan het bakken is, werd verspreid in de hele provincie (ook in Belgisch-Limburg) verteld maar beslist niet overal.

In Wallonië en Noord-Frankrijk wordt bij ochtend- en avondrood gezegd: "Saint-Nicolas cuit des bonbons." (Sinterklaas bakt snoepjes).