Zak - Mand - Korf

De Zwarte Klazen en later de Zwarte Pieten kwamen bij jonge gezinnen in huis en riepen dan met holle stem: Zijn hier nog stoute kinderen. Verstandige ouders hadden hun kinderen hierop voorbereid zodat die wisten dat ze zeker niet meegenomen zouden worden in de zak naar Spanje. Zo was dit onderdeel van het feest een potje lekker griezelen waarna de cadeaus en het snoep konden worden uitgedeeld. Omdat sommigen veel te ver gingen in het bang maken van de kinderen is hiertegen altijd wel verzet geweest. Naast minder belangrijk worden van de roe heeft ook de zak een andere functie gekregen als plek voor cadeautjes en strooigoed. Dit laatste is op grond van hygiëne soms ook al niet meer het geval. Er werd al genoemd dat de kinderen in de zak naar Spanje zouden worden vervoerd. In andere landen wordt in plaats van Spanje ook wel de Hel als bestemming genoemd. In andere Europese landen en vroeger ook wel in Nederland werd in plaats van een zak ook wel een mand of korf gebruik voor dit doel. De zak is, naast roe, ketting en het zwarte gezicht een belangrijk kenmerk van de begeleiders van Sint Nicolaas.

Voor oude bronnen omtrent de zak / korf / mand met de betrekking hebbend in Nederland, klik hier

Centsprenten - Volksprenten - Prenten

Centsprenten - Volksprenten - Prenten

1560 - Pieter Bruegel de Oude, Kinderspelen

Bron afb. 1 en 2: Kunst Historisches Museum Wien www.khm.at / Afb. 3 en 4: 1952, Panorama

De broodmand uithangen. In Sint Nicolaastijd; Brave kinderen krijgen er lekkers in, stoute de roe.

Ca. 1770 / 1825 - Sinterklaasavond, Simon Andreas Krausz

1850 - Boekje 'St. Nicolaas en zijn knecht' / Herdrukken

'St. Nikolaas bij Stoute Kinderen'

Bron Afb. 1: (Eerste druk - 1850) www.hetoudekinderboek.nl / Afb. 2 t/m 6: Herdrukken, klik hier

Illustraties - Zak / Geschenken

Afb. 1: 1873, Boek 'Sint Nicolaas ABC', Bron: www.collectie.atlasvanstolk.nl  / Afb. 2: 1878, Boekje 'Kinderdeuntjes en wiegeliedjes' / Afb. 3: 1879 - Boek 'St. Nicolaas op reis door Nederland' (Grote Markt - Haarlem) / Afb. 4: Ca. 1960/65 'Boekje 'st. Nicolaasversjes' / Afb. 5: Jr. 70-80, Boek 'Sint Nicolaas is jarig' (Hema)

Illustraties / Voorwerp - Zak / Stout kind

Afb. 1: Ca. 1900/1920, Boek 'St. Nicolaas' - Verzamelaar B / Foto 2: Ca. 1920/30, Boek 'Sint Nicolaas' / Bron foto 3: Jr. 60, Etalageplaat - www.marktplaats.nl / Afb. 4: Jr. 50, Boek 'Rondom december' - Verzamelaar B / Foto 5: Suikerbeestplank - Verzamelaar C / Bron foto 6: Jr. 60, 'boekje' - www.marktplaats.nl   

Afb. 1: 1873, Boek 'Sint Nicolaas ABC', Bron: www.collectie.atlasvanstolk.nl / Afb. 2: Ca. 1900/1910 Boek 'St. Nicolaas' Bron: www.zwiggelaarauctions.nl /  Afb. 3: Ca. 1925 - Boek 'sinterklaas & Pieterbaas' / Afb. 4: 193? -  Ca. 193? – Boek ‘St. Nicolaas komt’ / Afb. 5: 1934 - De Gruyters 'Reclame - Brochure' / Afb. 6: 1945 - Boek 'Frysk Sinte Klazeboek' /Afb. 7: Jr. 50 bladmuziekboekje / Afb. 8: 1966 - Margriet  / Afb. 9: Detail - De Gruyters liedjes Jr. 70 / Afb. 10 en 11: Ca. ? - Boek 'St. Nicolaasboek' / Afb. 12: Ca. ? - Boek 'Mijn Sinterklaasboek'

Illustraties / Tekst -  Zak / Roe (Bang maken)

Afb. 1: Ca. 1920, Postkaart / Afb. 2: 1948, Fragment boekje: De Gruyter's zangboekje 'Wie zoet is...' / Afb. 3: Jr. 50/60,  Boek "Hoor! Wie klopt daar? Verzamelaar B / Afb. 4: Jr. 60, Po-pup boekje 

Sinterklaaspapier - Zak / Stout kind

Foto 6 t/m8 : Verzamelaar L

Sinterklaaspapier - Zak / Roe / Zwarte Piet (Bang maken)

Sinterklaaspapier - Zak / Geschenken / Sint / Piet 

Foto's - Mand

Mand - Postkaarten 

Mand - Illustraties / Schilderij 

Afb. 1: Ca. 1810-1861 - Schilderij 'Het Sint-Nicolaasfeest' - Jacobus Josephus Eeckhout (Bron: www.commonswikimedia.org) / Afb. 2: 1870 Boek 'St. Nikolaas en zijn knecht' - Gespot: Tentoonstelling 'Wie zoet is krijgt lekkers' (2016) / Afb 3: Ca. 1890-1900, Boek 'St. Nicolaas'- Verzamelaar B / Afb. 4: Ca. ? - Boek 'St Nicolaas' / Afb. 5: Bolletje verpakking Jr. 90 / Afb. 6 en 7: Boekje 'Sinterklaas kapoentje' (Hema, Jr. 70 - 80) / Afb. 8: Ca. ? - Boek 'Sinterklaasboek' / Afb. 9: Ca. ? - Boek 'Sint Nicolaas' / Afb. 10: Ca. ? - Boek 'sint Nicolaas' / Afb. 11: Ca. ? - Boek 'Sint Nikolaas' / Afb. 12: 1939, De Gruyter 'Verpakking', Verzamelaar N

Afb. 1: Ca. 1900/1920, Boek 'St. Nicolaas' - Verzamelaar B / Afb. 2: Ca. ? 'Koekblik' / Foto 3: Ca. 1930, Filmstrook - Met dank aan steven / Afb. 4: Jr. 50/60, Bladmuziek

Mand - Sinterklaaspapier

Foto 3 t/m5: Verzamelaar L