Sint Piterfeest in Grou

Sint Piterfeest

In Nederland viert men in december het Sinterklaasfeest. Echter niet in Grou, waar in februari het Sint Piterfeest wordt gevierd. Hoe is dit ontstaan en waarom is Grou een uitzondering op de landelijke regel.

Van visser tot paus

De visser Simon werd door Jezus zijn discipel Petrus genoemd. Later verloochent Petrus Jezus. Petrus trekt door Palestina, komt in Rome, waar hij de kerk opbouwt. Hij wordt de eerste Paus, maar onder het bewind van Nero wordt hij wreed vermoord. In de 4e eeuw heeft de R.K. kerk een gedenkdag voor Petrus ingesteld op 22 februari. Deze wordt net als vele christelijke feestdagen de dag tevoren gevierd. Petrus werd de beschermheilige van vissers en scheepslieden. De nu Hervormde kerk in Grou is sinds de 12e eeuw aan Sint Piter gewijd.

Het Christendom heeft veel gebruiken van de heidense godsdiensten overgenomen, maar er een andere betekenis aan gegeven.

Noord-Fryslân

Het uitvaren van de vissers werd met optochten en feest gevierd. Door de kalenderaanpassing van Paus Gregorius in 1701 werd dat jaar met 11 dagen ingekort. Dat hield in, dat in het vorig jaar gesloten huurcontracten in dat jaar korter waren en dat men de contracten van de landerijen van Sint Piter naar 5 maart en van de agrarische bedrijfsgebouwen van 1 naar 12 mei verschoof. De Sint Pitergedenkdag bleef echter op 22 februari gehandhaafd

1871 - Boek Rimen en Teltsjes

‘Sint Piterdei
Dan grienet de wei
Dan bakt mem stro
Dan keallet de ko
Dan leit de hin
Dan hat de húsman it nei syn sin.’

‘Op de dag van Sint Pieter
Dan wordt de weide groen
Dan bakt moeder pannenkoeken
Dan krijgt de koe een kalf
Dan legt de kip een ei
Dan is de boer goed gehumeurd.’

Deze tekst vinden we in het in 1871 verschenen boek Rimen en Teltsjes van de gebroeders Halbertsma. Eeltsje Halbertsma schreef in 1837 al over het Sint Piterfeest in de Friese Almanak: ‘Jongeren van gegoede burgers trokken langs de huizen met ratelende kettingen, bonsden op deuren en gooiden pepernoten.’ Zijn broer Justus vertelde in de uitgave van 1855 dat in zijn jeugd de kinderen op zoek gingen naar stroopbolletjes onder het geroep van ‘Ik heb mijn Sint Piter’. De beschrijving van Eeltsje Halbertsma lijkt op het Sundrumfeest op 6 december op het eiland Terschelling.

Waarschijnlijk zijn de vieringen uit de eerdere beschrijvingen niet wezenlijk veranderd. Sinds het verschijnen van het weekblad Frisia in 1896 worden we ieder jaar geïnformeerd door verslagen, advertenties en andere publicaties in dat blad.

In 1903 besluit Ryk Jansen, juffrouw aan de Nutsbewaarschool van Grou om Sint Piter als een soort in het wit geklede Sinterklaas op school te laten komen. Zij meende dat de Grouster kleuters zonder een dergelijk feest te kort kwamen. Zij bleef slechts tot haar huwelijk in 1906 in Grou werken en wonen. Sint Piter komt er nog steeds.

Ze heeft Sint Piter als een soort Sinterklaas in school en op straat gebracht, omdat ze meende dat de Grouster kleuters zonder een dergelijk feest tekort kwamen. Niet iedereen was er dadelijk blij mee, want het was te katholiek voor Grou

1882 - Sint Pieterfeest

1948 / 1985 - Sint Piter

1950 - De Sinterklaas van Grauw 

Artikel uit de Katholieke Illustratie

2000

Foto's: Met dank aan S.N. Veiling

2015 - Hûnderten bern ferwolkomje Sint Piter yn Grou

Overige

Foto 1 t/m6: 1994 - Grou sjongt fan Sint Piter / Foto 7: Sint Piter's kleureboerd spultsje / Foto 8 en 9: Sint Piter's poort 

Banketstaafdoos

Verwijzing websites / Bron teksten:

*www.dorpsarchiefgrouw.nl - Dorpsarchief Grou - Sint Piterfeest (Sint Piterboekjes)

*www.stichtingtoverbal.nl - Het kinderfeest - Sint Pieter (info. - liedjes)